Minyatür sanatı; kendine özgü bir boyama tekniği olan, küçük boyutlu, çok ince işlenmiş geleneksel resim sanatıdır. El yazma eserlerde sıklıkla kullanılan bu sanat, Osmanlı’dan bize yâdigâr kalmış en değerli kültürel miraslardandır. Minyatür sanatıyla uğraşanlara nakkaş adı verilir.
Bu sanatta perspektif, oran-orantı ve ışık-gölge kuralları uygulanmaz. Uzaklık gölge veya renkle ifade edilmez. İnsan figürleri ayrıntılı ve büyük bir şekilde çizilir.
Binaların, köprülerin ve benzeri yapıların çiziminde de aynı hususlar geçerlidir.
Minyatür Sanatı Özellikleri
Minyatürde detaylar fazladır. Çiçekler, yapraklar, ağaçlar, iç mekân düzenlemeleri, hayvan ve insan figürleri gibi unsurlar bütün ayrıntıları ile verilir.
Renklerde gerçeğe bağlı kalmaya gerek yoktur. Örneğin tepeler ve dağlar eflâtun, kayalar da pembe olabilir. Genellikle parlak ve canlı renkler kullanılır.
Altın ve gümüş minyatürlerde kendine sıklıkla yer bulur. Çeşitli eşyalarda, giysilerde, gökyüzü ve bulut gibi yerlerde altın kullanımı yaygındır. Akarsularda ve denizlerde ise çoğunlukla gümüş tercih edilir.
Minyatürler geçmişte; kişileri, seferleri, tarihî olayları, kültürel ve sosyal hayatı yansıtırdı. O dönemlerdeki minyatürler kitap sayfası boyutlarında veya daha küçük olur, dikey şekilde uygulanırdı.
Hem Doğu hem Batı dünyasında eskiden beri uygulanan bu resim sanatı, günümüzde de önemini yitirmiş değildi.
Minyatür Nasıl Yapılır?
İnce işçilik gerektiren bu sanat; parşömen, aharlı kağıt, fildişi gibi malzemeler kullanılarak yapılır. Bunlar mermerin üzerine serilir. Mermer silindirlerle veya fildişi çubuklarla düzlenip parlatılır.
Önceden tasarlanan motifler ıslak fırça yardımı ile kağıt üzerine çizilir. Minyatürün en önemli kişisi daha büyük, diğerleri ona nispeten daha küçük çizilir.
Minyatür fırçaları samur kılından veya kedi tüyünden yapılır. Bu, ustanın taslağı niteliğindedir.
Taslak tamamlanınca ana hatlar siyah ve kırmızı mürekkeple belirlenir. Bazı sanatçılar altın tozundan meydana gelen ince bir tabaka ile minyatürü daha parlak hâle getirmeyi tercih eder.
Bazıları da resim yapılacak kağıda zamk içeren üstübeç sürerler. Yukarıda da bildirdiğimiz gibi minyatürde doğal toprak boya, kök boya kullanılır. Böyle yapmak boyaların birbirine karışmasını engeller.
Tabii ki bugün minyatür daha modern tekniklerle yapılır duruma gelmiştir. Osmanlı’dan günümüze ulaşmayı başaran bu miras korunmaya değerdir.
